Jaap Vegter | Landschapsecoloog | Visser | Kustgemeenschappen

Als landschapsecoloog werk ik in opdracht van overheden, natuurbeheerders en visserij organisaties. Het product is dan een beleidsadvies of een breed gedragen inrichtingsvisie. Meestal ontstaan die door het faciliteren van een samenwerkingsverband waarin organisaties willen werken aan de inrichting van het landelijk gebied, aan plannen voor integraal waterbeheer of voor duurzame visserij. In mijn werk gaat het altijd om de interactie tussen het land, het water, de kust en de bewoners en gebruikers van die landschappen.

Ik heb Biologie gestudeerd aan de Rijks Universiteit Groningen. Sinds 1990 ben ik naast mijn werk als consultant parttime beroepsvisser in de Waddenzee (zeebaars, oester, harder). Sinds 2002 coördineer ik een werkgroep van kustvissers die gezamenlijk werken aan een gezonde toekomst voor kleine visserijbedrijven en levendige havens en dorpen langs de waddenkust (www.geïntegreerdevisserij.nl).

Door de jaren heen groeide mijn inzicht in de samenhang tussen kustgemeenschappen , hun kustlandschap en de samenleving waar ze onderdeel van zijn. We kunnen, vooral nu, veel leren van de manier waarop visserijgemeenschappen reageren op veranderingen in die omgeving: de specialistische gemeenschappen, georganiseerd rondom één niche (mosselkwekers, garnalenvissers); met langjarige cycli van opkomst, bloei en het gevecht voor behoud; met- én tegen dorpsgenoten. En daarnaast het bestaan van de boer-/jager-/visser: economisch marginaal maar met veerkracht en vaker een positieve waardering van het eigen bestaan en de eigen gemeenschap. De beschrijving van deze laatste klinkt archaïsch, maar ook voor deze manier van leven en werken zijn moderne en vitale varianten mogelijk.

Voorwaarden voor zulke gemeenschappen zijn samenwerking, de aanwezigheid van een grote variatie van kennis en vaardigheden en het als vanzelfsprekend ervaren van afhankelijkheid van de natuurlijke omgeving. Voor een complexe samenleving die op zoek is naar een goede verhouding tussen mensen en hun leefomgeving, hebben dergelijke gemeenschappen veel nut: als studie object en als referentiekader. Want ze tonen ook onze culturele wortels. We hebben het allemaal ergens in onze bagage zitten.

Jaap was meedenker aan de Zomerschool 2012, de Zomerschool 2013 en meemaker van de Dragons’ Den Oud Bokum.