Ooit zat ik ergens in een klein zaaltje te luisteren naar het verhaal van Jef Staes. Over rode apen en schapen; zei de uitnodiging! Een ‘must listen’ riep iemand. En ik moet toegeven, ik heb genoten die avond. Een prachtig met humor doorspekt verhaal! Herkenbaar, heel society 3.0, en een gedeelde visie op onderwijs!
3d world
Vandaag kwam ik bij toeval een keynote van Jef Staes tegen. Lekker kort, 32 minuten! Belangrijke minuten voor iedereen, maar zeker voor degene die werkzaam zijn in het onderwijs of als veranderaar! Hij legt de transformatie van de 2d wereld naar de 3d wereld uit! Kijken dus!
Van lam naar schaap
Het onderwijs maakt lammeren door fascinatie voor diploma’s en te weinig aandacht voor talenten en ambitie. Zijn oplossing? Diploma vrij onderwijs! Organisaties maken van medewerkers schapen door te veel aandacht voor functiebeschrijvingen. Zijn oplossing? Functie(beschrijving)vrije medewerkers, aandacht voor talenten, ambities en rollen! En dan volgt als vanzelf een pensioen-vrij leven … want je wilt toch niet met pensioen als je precies datgene doet waar je talent, kracht en ambitie samenkomen!
Ochtend. In de zon, schommelbank. Ik denk aan taal, wat is taal? Wat doet het, wat maakt het? Kun je een wereld kennen zonder de tussenkomst van taal? Ooit bij stilgestaan wat er is ……. als er geen taal is?
Ik hoor je denken ‘een filosofische discussie’. En waarschijnlijk is het dat ook. Ik daag je uit! Ga eens zitten, lekker in de zon, ontspannen en schakel ‘taal’ even uit. Voor de Apple-denkers klik op het appeltje en klik op ‘forceer stop’. De windows-minded sluiten hun vensters.
Voel je het al? Kijk eens rond zonder taal te geven aan dat wat je ziet. Ervaar eens dat wat er werkelijk is. Kun je nog kijken zonder er direct enige betekenis aan toe te kennen. Stoel, gras, kippen, buurman met bladblazer! Huh, buurman met bladblazer? Merk je hoe moeilijk het is om taal uit te schakelen. Te zijn, te ervaren zonder woorden.
Taal, niet meer dan een afspraak
Lastig! Want zoals mij dochter van dertien laatst zei: ‘Wat nou als we hadden afgesproken dat huis boot was en gras blauw?’ En daar heeft ze een punt! Boeiend! Sta je er wel eens bij stil? Dat taal niet meer is dan een afspraak! Natuurlijk, een afspraak van eeuwen, diep geworteld in culturele verworvenheden.
Taal een afspraak? Of een geheim verbond tussen individuen om te duiden, te weten wie er bij hoort en wie niet? Taal als specie om de fundamenten van de eerste culturele stammen te metselen. Bijzonder dat waar we vroeger vooral instinctmatig door het leven dartelden, we nu de taal hebben als onafscheidelijke kameraad.
Taal, meer dan woorden alleen
Taal, als zuurstof voor het maatschappelijk handelen. Weg taal, weg afspraken, weg maatschappelijk bestel. Denk dat eens door! Kan iets of iemand veranderen zonder dat de taal verandert? Of verandert iets of iemand doordat de taal verandert? Wat is er eerder de taalkip of het taalei?
Taal is dat geschreven, gedacht of zijn het beelden? Denken in Youtubes, instagram, beeldiconen. Beeldtaal! Of geluid, muziek! Zie je de prachtige verwevenheid van de ‘culturele taal’ voor al onze zintuigen! Stel je die erfenis van eeuwenlange culturele verworvenheden of ballast eens voor. Zie het kasteel van het bestaande, de slotgrachten van het oude, de kanonnen van al het vastgelegde in taal, beeld en geluid. En dat zijn nog maar drie elementen van de taal waarin wij leven! Loop al je zintuigen eens na en realiseer je eens de taal die zij met zich meedragen! De afspraken, de stille dragers van ons cultureel erfgoed.
Verander de taal, verander de wereld
Voel mee met de hijgende veranderaar die zo vaak aan het kortste eind trekt. Zie de reorganisaties elkaar opvolgen als een varkenscyclus zonder enig resultaat. Ervaar de Manager die zijn bol kaal trekt bij het zien van de volgende mislukte verandering! Zie de voorgestelde vernieuwingen gebeiteld in oude beleidstaal en dito notities! Politieke programma’s vol met taal van verloren generaties. Als de taal zo verankerd is in en tussen mensen wordt deze dan niet achteloos gebruikt?
Laten we het verwoorden, verbeelden van verandering niet te makkelijk over aan professionals, zonder ons af te vragen hoe de essentie te vatten in een nieuwe essentiële taal? Zou bij elke verandering niet de vraag moeten zijn….welke nieuwe taal dat oplevert? Niet alleen in geschrift, maar gericht op alle zintuigen! Nieuwe afspraken gemaakt in verse nog plastische disruptieve taal! Geef vorm aan die meanderende rivier van vooruitgang!
Ik daag u uit ga eens op onderzoek naar die nieuwe taal! Ga met respect voor het oude op jacht naar het nieuwe! Schrap, creëer, voeg toe, verwijder, schrap alle overbodigheid ballast, kom tot de essentiële taal van verandering.
